اعتیاد پدر و مادر یکی از آفاتی است که زندگی فرزندان آن‌ها را به نابودی می‌کشاند و انواع پیامدهای جسمی و روحی را به دنبال دارد. والدین به عنوان کلیدی‌ترین افراد بنیان خانواده نقش اساسی بر زندگی فرزندانشان دارد و در شرایطی که یکی یا هر دوی آن‌ها گرفتار اعتیاد باشند، نمی‌توان آینده‌ی خوبی برای فرزندان آنان انتظار داشت. پدر و مادر درگیر اعتیاد مشکلات زیادی در زمینه فرزندپروری و تربیت فرزندان دارند چرا که چنین مسائلی در برابر نیازشان به مواد کمتری اهمیتی ندارد. گاه آگاهی از تأثیرات اعتیاد پدر و مادر بر فرزندان انگیزه‌ و تمایل آن‌ها را برای ترک و رهایی از این بلای خانمان‌سوز افزایش می‌دهد. برای آشنایی با روش های ترک اعتیاد کلیک کنید.

منبع: اعتیاد پدر و مادر

تأثیر اعتیاد پدر و مادر بر جسم فرزندان و بروز مشکلات پزشکی

کودکانی که والدین معتاد دارند بیشتر از دیگران در مقابل انواع بیماری‌ها آسیب‌پذیر هستند. اغلب آن‌ها به بیماری‌هایی همچون آسم، کولیت، آنتریت و اختلالات دستگاه گوارش گرفتار می‌شوند. مصرف مواد مخدر توسط مادر در دوران بارداری مستقیما بر جنین اثر گذاشته و منجر به بروز نواقص مادرزادی و اختلالات عصبی رشدی می‌شود. اعتیاد مادر باردار به الکل خطر بروز سندروم جنین الکلی را افزایش می‌دهد که دیسمورفی صورت، کمبود رشد شدید و پایدار، اختلال عملکرد سیستم عصبی مرکزی، عقب ماندگی ذهنی و نقایص دیگر از عوارض آن است.

پیامدهای رفتاری اعتیاد پدر و مادر بر فرزندان

پدر و مادر الگوی فرزندان هستند و اعتیاد آن‌ها می‌تواند تاثیرات زیادی بر فرزندان بگذارد. از پیامدهای رفتاری اعتیاد پدر و مادر می‌توان به موراد زیر اشاره کرد:

1. معتاد شدن کودک از تأثیرات اعتیاد پدر و مادر

بیش از نیمی از پدر مادران معتاد، فرزندانی معتاد خواهند داشت. به خصوص در صورتی که مادر در دوران بارداری اعتیاد داشته و نوزاد به دنیا آمده را با شیر خود تغذیه کند؛ در این شرایط مواد مخدر از شیر مادر به بدن نوزاد منتقل شده و اعتیاد نوزاد با علائمی همچون بی‌قراری، بی‌اشتهایی و بی‌خوابی بروز پیدا می‌کند.

پدر مادرهای معتاد که حوصله بچه‌داری ندارند، گاه به فرزند خود کمی مواد می‌خورانند تا در حالت خواب‌آلود و آرام قرار بگیرد و مزاحم آن‌ها نباشد. به این صورت فرزند خود را معتاد می‌کنند. کودکان از همان ابتدا رفتارهای والدین خود را تقلید کرده و مادر و پدر معتاد الگویی برای اعتیاد فرزندشان هستند. این فرزندان به احتمال بیشتری به خصوص در دوران نوجوانی درگیر اعتیاد می‌شوند و از مصرف مواد به عنوان روش مقابله در برابر رویدادهای استرس‌زا استفاده می‌کنند و تنها دلیل آن الگوبرداری از والدین است.

2. خشونت خانگی و افزایش خطر تجاوز

در خانواده‌ای که والدین گرفتار اعتیاد هستند، تجاوز به کودکان و سوءاستفاده‌های جسمی و جنسی از آن‌ها خیلی بیشتر است؛ به خصوص اگر روابط بین افراد در آن خانواده خدشه‌دار شده باشد. کودکانی که در خانه‌های درگیر اعتیاد رشد می‌کنند دارای عزت نفس بسیار پایین و کنترل درونی کمتر و ضعف بیشتری هستند. این امر آن‌‌ها را در معرض بیشتری برای قربانی شدن قرار می‌دهد. خشونت خانگی موضوع دیگری است که این فرزندان متحمل می‌شوند؛ حتی اگر خود مستقیما درگیر این نوع خشونت و ضرب و شتم والدین نشوند، مشاهده‌ی خشونت بین والدین و مشاجره‌های بین آن‌ها عواقب احساسی و مشکلات روانی بسیاری را برایشان به همراه دارد. برای کسب اطلاعات در زمینه اختلافات خانوادگی کلیک کنید.

عواقب و پیامدهای احساسی اعتیاد پدر و مادر

پدر و مادر معتاد منجر به شکل گیری بروز انواع احساسات منفی و مخرب در فرزندان خود می‌شوند و آسیب‌های روانی شدیدی بر آن‌ها وارد می‌کنند. به نحوی که حتی بعد از جدا شدن از مادر و پدر و تشکیل زندگی مستقلانه هنوز اثرات آن‌ها را در زندگی خود حس می‌کنند. برخی از عواقب احساسی والدین به شرح زیر هستند:

1. بی اعتمادی فرزندان

پدر و مادرهایی که اعتیاد دارند، رفتارهای غیرقابل پیش‌بینی از خود بروز می‌دهند و قوانین را مدام برای کودکان تغییر می‌دهند. اگر مواد مصرف کرده و در حال خوبشان باشند، خوش رفتار هستند و ممکن است حتی کودک را به خاطر کار اشتباهش ببخشند و مهربان باشند؛ اما همین که به وضعیت خماری و عدم مصرف مواد می‌رسند شروع به بدرفتاری می‌کنند. در این شرایط کودک دچار دوگانگی شده و اعتماد خود را نسبت به بزرگسالان از دست می‌دهد چرا که می‌داند در نهایت ناامید می‌شود.

2. احساس شرم از تأثیرات اعتیاد پدر و مادر

کودکانی که والدین معتاد دارند اغلب از این حقیقت خجالت می‌کشند و دلشان نمی‌خواهد کسی متوجه رازشان شود. به همین دلیل اغلب از دوستی با همسالان خود اجتناب می‌کند چون از مواجه شدن با سؤالات احتمالی دیگران در مورد خانواده و پدر مادرش احساس شرم می‌کند. او نمی‌تواند هیچ دوستی را به خانه‌شان دعوت کند چرا که ممکن است پدر و مادرش مواد مصرف کرده و او را شرم‌زده کنند.

3. داشتن احساس گناه

کودکان به خصوص آن‌هایی که کم سن‌تر هستند، درک کافی از علت اعتیاد پدر مادر ندارند و اغلب خود را مقصر می‌دانند. برای مثال گمان می‌کند اگر دانش آموز بهتری می‌بود، مادر یا پدرش الکل مصرف نمی‌کرد و یا اگر پدرش را عصبانی نکرده بود او به سمت مواد نمی‌رفت.

4. ترس و اضطراب از دست دادن

کودکانی که والدین معتاد دارند همیشه از این می‌ترسند که پدر و مادر خود را به دلیل مصرف زیاد مواد مخدر و اثرات آن مانند رانندگی پرخطر یا دزدی و قتل از دست بدهند. آن‌ها دائما اضطراب دارند و منتظرند اتفاق ناگواری رخ دهد.

تاثیر اعتیاد پدر و مادر بر سلامت روان فرزندان و ابتلای آنان به انواع اختلالات

اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی، اختلالات افسردگی دوران کودکی و دیگر اختلالات اضطرابی مستقیما با الکلی بودن والدین و اعتیاد آنان ارتباط دارد. برخی مطالعات نشان داده‌ تعداد زیادی از افرادی که اختلال پرخوری عصبی دارند، فرزندان والدین معتاد بوده‌اند. همچنین احتمال ابتلا به اختلالات اضطرابی و افسردگی در نوجوانان و بزرگسالانی که والدین معتاد داشته‌اند بسیار زیاد است. در نهایت امکان ابتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی در فرزندان والدین معتاد بسیار بالاست و بسیاری از آن‌ها جامعه ستیز می‌شوند چرا که از تربیت خانوادگی درستی بهره‌مند نبوده‌اند. الگوپذیری از والدین نیز در این میان نقش پررنگی دارد.

بیشتر بخوانید : تاثیر اعتیاد بر خانواده

عواقب تحصیلی

اعتیاد پدر و مادر به میزان زیادی بر عملکرد تحصیلی فرزندانشان تأثیر می‌گذارد؛ این کودکان به احتمال بیشتری از اختلالات یادگیری رنج می‌برند، بارها یک مقطع تحصیلی را تکرار می‌کنند، مدارس بیشتری عوض می‌کنند، از مدرسه فرار کرده یا اخراج می‌شوند. آن‌ها به دلیل شرایط نامساعد و وضع پریشان خانه تمرکز و آرامش روانی کافی برای رسیدگی به تکالیفشان ندارند و کمتر از پتانسیل و توانایی‌های خود بهره می‌برند. علاوه بر این‌ها ممکن است کودک محصل با توجه به شرایط والدین معتاد خود، وظایف و مسئولیت‌هایی را متحمل شود که متناسب با سنش نیستند و او فرصت کافی برای درس خواندن نداشته‌باشد؛ مانند نگهداری از خواهر و برادر کوچکتر یا انجام کارهای خانه.

سخن آخر

اعتیاد پدر و مادر نه تنها تمام کودکی فرد بلکه زندگی آینده‌ی او را تباه می‌کند. کمک به خانواده‌ی درگیر اعتیاد، کمک به فرزند آن‌ها و نجات یک خانواده است. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم در صورتی که پدر و مادر معتادی در اطرافیان یا آشنایان نزدیک خود می‌شناسید، سعی کنید تا حدی که برایتان امکان دارد، به خاطر فرزندانشان هم که شده به آن‌ها کمک کرده و آنان را به سمت ترک اعتیاد و دریافت خدمات درمانی سوق دهید. برای نتیجه‌بخشی بیشتر می‌توانید از مشاوره اعتیاد و مشاوره خانواده کمک بگیرید چرا که خانواده نقش اساسی در درمان اعتیاد دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه مشاوره خانواده کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه خانواده می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی خانواده با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.

منبع: اعتیاد پدر و مادر